Kirgistan: Przygotowania do inauguracji i walka w sądzie

Centralna Komisja Wyborcza (CKW) kilka dni temu oficjalnie ogłosiła wyniki przedterminowych wyborów prezydenckich i referendum w Kirgistanie. W związku z tym ustalono datę objęcia urzędu prezydenta Sadyra Żaparowa. Ale temat legalności udziału wybranego prezydenta w wyborach nie jest zamknięty dla wszystkich kandydatów na prezydenta i członków CKW.

CKW przyjęła wyniki wyborów większością głosów, natomiast dwóch członków komisji wyraziło zdanie odrębne. CKW poinformowała, że ​​unieważnione wyniki głosowania w 8 i 10 okręgach referendalnych nie wpłynęły w żaden sposób na ogólne wyniki wyborów prezydenckich. Kandydatka na prezydenta Klara Sooronkulova powiedziała, że ​​zamierza zakwestionować wyniki wyborów w sądzie.

Rząd złożył rezygnację

Następnego dnia po ogłoszeniu przez CKW wyników głosowania Sadyr Żaparow zrezygnował ze stanowiska szefa rządu. Na podstawie jego wniosku p.o. Prezydenta, Marszałka Sejmu Talant Mamutov podpisał dekret „O wygaśnięciu uprawnień Prezesa Rady Ministrów i Rządu Republiki Kirgiskiej”. Zgodnie z Ustawą Zasadniczą, z chwilą rezygnacji Prezesa Rady Ministrów, rezygnuje cały rząd i do czasu powołania nowego gabinetu jego członkowie pełnią swoje obowiązki.

Zgodnie z Konstytucją kandydaturę przyszłego premiera zgłasza koalicja większości parlamentarnej. Kandydat na stanowisko szefa rządu zostanie nominowany po inauguracji prezydenta.

W międzyczasie okazało się, że uroczystość inauguracji zwycięskiego w wyborach prezydenckich Sadyra Żaparowa odbędzie się 28 stycznia w Filharmonii Narodowej im. Toktogula Satylganowa w Biszkeku. W związku z tym Talant Mamutov podpisał dekret o przygotowaniu i przeprowadzeniu uroczystej ceremonii inauguracji nowo wybranego prezydenta, powołano komitet organizacyjny do przygotowania i przeprowadzenia inauguracji, który rozpoczął już swoje prace.

Dziwne przygotowania do inauguracji

Wiadomość o inauguracji wywołała kontrowersje społeczne. W związku z tym biuro prezydenta zostało zmuszone do udzielania wyjaśnień.

Jak potwierdził szef służby prasowej administracji prezydenta Nurgazy Anarkulov, Sadyr Żaparow wypowiedział się przeciwko wydaniu 10 mln somów na uroczystość inauguracji. Zaproponował również, aby w dniu inauguracji nie blokować ulic Biszkeku, ale aby samo wydarzenie było organizowane skromnie. „Komitet organizacyjny inauguracji prezydenta rozważy i podejmie decyzję, biorąc pod uwagę tę propozycję.” – powiedział Anarkulov.

Żaparow najprawdopodobniej wejdzie do Filharmonii centralnym wejściem, złoży przysięgę i przejmie obowiązki prezydenta. Dzień wcześniej, 21 stycznia, Nurgazy Anarkulov poinformował o szczegółach przygotowań do uroczystości.

„Komitet organizacyjny weźmie pod uwagę liczbę gości, którzy zostaną zaproszeni na inaugurację. W związku z pandemią zostaną podjęte środki bezpieczeństwa. Wszyscy zaproszeni goście muszą przejść testy PCR. Muszą mieć zaświadczenie o wynikach testów, uprzedzamy o tym z góry. Filharmonia posiada 1100 miejsc. Biorąc pod uwagę sytuację epidemiologiczną, zdecydujemy o rozmieszczeniu gości na sali wspólnie z Republikańską Komisją Zwalczania Koronawirusa. Kto zostanie zaproszony na uroczystość – zadecyduje komitet organizacyjny.”– powiedział Anarkulov.

21 stycznia po południu Aleja Czyngisa Ajtmatowa i odcinek Manas Avenue, od rezydencji stanowej Ala-Archa do Chui Avenue, zostały zablokowane na pół godziny. Doprowadziło to do powstania zatorów na centralnych ulicach miasta. Niespodziewane zamknięcia dróg rozgniewały mieszkańców stolicy i kierowców.

Nieco później użytkownicy mediów społecznościowych opublikowali wideo z orszakiem przemieszczającym się z rezydencji stanu Ala-Archa w kierunku Chui Avenue. Aleje Manasa i Ajtmatowa zostały zablokowane w związku z próbą inauguracji Sadyra Żaparowa. Administracja Prezydenta i Państwowa Inspekcja Bezpieczeństwa Ruchu Drogowego poinformowały, że są to działania przygotowawcze, które na 2-3 dni przed rozpoczęciem inauguracji ponownie ograniczą ruch na drogach, ale w drugim etapie przygotowań mieszkańcy i goście stolicy byli z wyprzedzeniem ostrzegani o wprowadzeniu ograniczeń na drogach.

Unieważnione głosowania i zdania odrębne

Podczas sprawdzania wyników głosowania w 8 lokalach wyborczych unieważniono wyniki wyborów prezydenckich, a w 10 lokalach wyniki referendum. Wiceprzewodniczący Centralnej Komisji Wyborczej Abdyżapar Bekmatow wymienił naruszenia prawa.

,,Podczas sprawdzania protokołów głosowania okazało się, że w niektórych lokalach wyborczych było mniej kart do głosowania wrzuconych do automatycznych urn niż faktycznie wydanych. Liczby ich nie zgadzały się. Zdarzały się przypadki, gdy w niektórych lokalach wyborczych członkowie komisji kontrolowali przebieg głosowania w interesie kandydata. Z tego powodu terytorialne komisje wyborcze unieważniły wyniki głosowania w 6 lokalach wyborczych, a Centralna Komisja Wyborcza w 2 kolejnych lokalach wyborczych.”– powiedział Abdyżapar Bekmatow.

Tym samym w 8 lokalach wyborczych wyniki wyborów prezydenckich zostały odwołane, a dane o nich nie zostały uwzględnione w sumie. Anulowane wyniki nie wpłynęły na ogólny wynik wyborów. W wyniku głosowania w referendum w sprawie wyboru formy rządu za prezydencką formą rządów w kraju głosowało 1 133 485 obywateli, co stanowiło 81,3 proc. liczby wyborców, którzy wzięli udział w referendum. Za formą parlamentarną zagłosowało 10,9 proc. wyborców. 4,45 proc. głosowało przeciw wszystkim formom. Jednak dwóch członków CKW – Gulnara Dżurabajewa i Adilet Satygulov – nie zgodziło się z wynikami przedterminowych wyborów prezydenckich. Wyrazili w tej sprawie specjalną opinię.

,,Sadyr Żaparow, który początkowo przygotowywał i ogłaszał zamiar wzięcia udziału w przedterminowych wyborach prezydenckich, zignorował konstytucyjny zakaz, zgodnie z którym pełniący obowiązki prezydenta nie ma prawa kandydować na prezydenta. Zakaz ten miał początkowo na celu niedopuszczalność korzystania z ogromnych zasobów administracyjnych, jakie daje połączenie stanowisk głowy państwa i szefa rządu. Jednak Sadyr Żaparow i jego zespół pod pretekstem przeniesienia uprawnień przed rejestracją nominowali go na kandydata na prezydenta. Poruszyliśmy ten problem przed rejestracją. Po wynikach wyborów głosowaliśmy przeciw.” – stwierdzili członkowie CKW, którzy wyrazili zdanie odrębne.

Wcześniej niektórzy opozycyjni kandydaci na prezydenta zgłaszali poważne naruszenia prawa w dniu wyborów, które mogą mieć wpływ na wyniki głosowania. Mimo oburzenia i oświadczeń, że podważą oficjalne wyniki wyborów w sądzie, do tej pory żaden z nich nie poszedł dalej. Z kolei jedyna kobieta spośród 17 kandydatów na prezydenta – Klara Sooronkulova – powiedziała, że ​​po oficjalnych wynikach wyborów pójdzie do sądu.

Legalny start Żaparowa?

Jak zauważa Klara Sooronkulova, jej roszczenia w sądzie nie będą dotyczyć wyników głosowania, ale postawy kandydata, który wygrał wybory.

,,Zamierzam zwrócić się do sądu w celu zakwestionowania wyników wyborów na podstawie art. 46 ust. 4 konstytucyjnej ordynacji wyborczej. Bo istnieją wątpliwości co do przekonania wybranego prezydenta. W swojej pierwszej sprawie karnej, w sierpniu 2013 roku, Sąd Najwyższy wydał postanowienie, w którym stwierdził, że decyzja jest ostateczna i nie podlega zaskarżeniu.” – zwróciła uwagę Sooronkulova.

,,Sąd Najwyższy 16 października wydał orzeczenie, jakby nie było poprzedniej decyzji. W związku z tym chcemy zwrócić się do sądu. Jednak sąd może nie przyjąć wniosku do rozpatrzenia. Ale może to później posłużyć jako podstawa do ogłoszenia impeachmentu dla obecnie wybranego prezydenta.” – argumentuje kandydatka na prezydenta.

Z takimi twierdzeniami nie zgadzają się zwolennicy Sadyra Żaparowa, który wygrał wybory prezydenckie. Uważają, że został uniewinniony w Sądzie Najwyższym po wyjściu z więzienia i przed powołaniem na stanowisko premiera. Sąd Najwyższy wyjaśnił, że poprzednia decyzja sądu została uchylona, ​​a sprawa została skierowana do ponownego rozpatrzenia. Niektórzy prawnicy twierdzą, że jego sprawa nie została ponownie rozpatrzona, ponieważ uniewinnienie następuje po ponownym rozpatrzeniu sprawy. Później Państwowy Komitet Bezpieczeństwa Narodowego ogłosił, że sprawa karna przeciwko zwycięscy wyborów została umorzona.

Według Nurgazego Anarkulowa, wyrażone przez kontrkandydatkę Żaparowa twierdzenia nie mają uzasadnienia. ,,Wybory prezydenckie odbyły się uczciwiej niż kiedykolwiek. Ponieważ w poprzednich wyborach odnotowaliśmy masowe zapisy wyborców zarejestrowane w formularzu nr 2 i wykorzystanie zasobów administracyjnych. Tak się nie stało w tych wyborach. Roszczenia poszczególnych członków CKW i kandydatów, którzy wzięli udział w wyborach, nie znajdują uzasadnienia. Pomimo tego, że sami widzieli, że wybory odbyły się uczciwie, bez naruszania prawa, składają oświadczenia, aby świadomie wstrząsnąć sytuacją. Podczas wyborów tego typu informacje też się dały, ale nie było na to żadnych dowodów.” – uważa szef służb prasowych administracji prezydenta.

W Kirgistanie odbyły się wybory parlamentarne 4 października 2020 r., których wyniki wywołały powszechne niepokoje, które przerodziły się w zamieszki. Sadyr Żaparow został uwolniony z więzienia przez swoich zwolenników w nocy 6 października. 16 października został premierem, a 17 października pełniącym obowiązki prezydenta. Zrezygnował z funkcji głowy państwa i czasowo zawiesił funkcję premiera, aby wziąć udział w wyborach prezydenckich 14 listopada. Od tego czasu obowiązki prezydenta pełnił przewodniczący parlamentu Talant Mamutov, a obowiązki szefa rządu – pierwszy wicepremier Artem Nowikow.

Powiązany artykuł