Dostęp do portów morskich po niższych kosztach i krótszych odległościach to problemy, które Taszkent stara się rozwiązać od dziesięcioleci. Rozwiązaniem mogą być porty pakistańskie.
Taszkent pracuje nad stworzeniem krótszych i tańszych korytarzy transportowych zapewniających dostęp do portów morskich od czasu uzyskania przez kraj niepodległości.
Drugiego lutego odbyły się pierwsze rozmowy trójstronne z przedstawicielami Uzbekistanu, Afganistanu i Pakistanu. Terytorium Afganistanu, który sam jest krajem śródlądowym, zawsze było obszarem krytycznym dla Taszkentu w negocjacjach dotyczących dostępu do portów w kraju nadbrzeżnym.
Nowa trasa skróci tranzyt ładunków
Rozmowy trójstronne, w których uczestniczyli wicepremier i minister inwestycji i handlu zagranicznego Uzbekistanu Sardor Umurzakov, doradca premiera Pakistanu ds. handlu i inwestycji Abdula Razzaqa Dawooda oraz afgański minister spraw zagranicznych Mohammad Hanif Atmar, zakończyły się przyjęciem mapy drogowej drogi Kabul-Peszawar.
Zgodnie z planem, budowa 600-kilometrowej linii kolejowej powinna zająć pięć lat i umożliwi dostęp do pakistańskich portów Gwadar i Karaczi. Inne projekty Azji Centralnej z Afganistanem – linia wysokiego napięcia Surkhon-Puli Humri, która pozwoli Uzbekistanowi dostarczać energię elektryczną do Afganistanu oraz regionalny projekt energetyczny CASA-1000 dostarczający nadwyżki energii elektrycznej z Tadżykistanu i Kirgistanu – przejdą przez te same tory komunikacyjne i będą rozprowadzać wydatki budowlane w ramach trzech projektów.
Taszkent ma dalsze argumenty za priorytetowym traktowaniem dostępu do portów w Pakistanie. Projekt stwarza nowe możliwości dla wszystkich uczestników. Dla Pakistanu i innych krajów, takich jak Indie, droga otworzyłaby możliwości połączeń kolejowych z rynkami Wspólnoty Niepodległych Państw (WNP). Obecnie te stosunki handlowe są obsługiwane jedynie szlakami morskimi.
Szacuje się, że planowana droga skraca czas transportu z Uzbekistanu i innych krajów Azji Centralnej do Pakistanu z 30 do 15 dni i zmniejsza wydatki o 30-35 procent. Projekt przyniesie korzyści nie tylko krajom Azji Centralnej, ale także obniży koszty transportu między Rosją a Pakistanem o 15-20 procent.
Alternatywa dla irańskiego szlaku
Uzbekistan jest obecnie w dużym stopniu uzależniony od irańskiego portu Bandar Abbas, do którego można dostać się przez Turkmenistan. Wcześniejsze wysiłki prezydenta Uzbekistanu Szawkata Mirzijojewa koncentrowały się nie tylko na irańskim porcie, ale również na zbadaniu możliwości uzyskania do niego bardziej bezpośredniego dostępu, na przykład przez nową linię kolejową z Afganistanu. Inne wcześniejsze wysiłki Uzbekistanu, takie jak korytarze kolejowe Uzbekistan-Turkmenistan-Iran-Oman, również wyraźnie dotyczyły Iranu.
Wydaje się, że Taszkent przewartościowuje swoje plany na rzecz zmniejszenia akcentu na dostęp do irańskich portów, a retoryka ekonomiczna jest dominująca. Proponowane połączenie oferuje całkowicie nową opcję transportu, podczas gdy opcja afgańska jedynie rozszerza istniejące trasy. Koszt transportu kontenera z Taszkentu do Karaczi wyniósłby około 1400-1 600 USD, podczas gdy na trasie Taszkent-Bandar-Abbas jest to 2600-3000 USD. Co więcej, budowa połączenia afgańskiego będzie skomplikowana, ale trasa pakistańska wykorzystywałaby szereg istniejących projektów.
Dwa lata temu szef uzbeckiej dyplomacji Aripow mówił o dwóch innych powodach, dla których porty pakistańskie powinny mieć pierwszeństwo przed innymi opcjami kolejowymi. Po pierwsze, droga Mazar-i-Sharif-Kabul-Peszawar jest najkrótszą trasą łączącą Uzbekistan z portem morskim. Po drugie, droga wraz z korytarzem Uzbekistan-Kirgistan-Chiny łączy cztery największe korytarze w Chinach, WNP, Europie i Azji Południowej.
Sprowadzenie trzech krajów do tego samego pokoju w celu podpisania wspólnego dokumentu to poważny krok w kierunku budowy kolei. Taszkent unika komentowania geopolitycznych szachów, ale starcie Iran-USA a zwłaszcza eskalacja po zabiciu Kasema Soleimaniego rok temu i utrzymująca się niepewna sytuacja geopolityczna Iranu mogły prawdopodobnie przyczynić się do decyzji Taszkentu o wyborze portów w Pakistanie. Ten wybór wskazuje na mały krok od ryzykownego partnera w kierunku bardziej stabilnej opcji.
Powiązany artykuł