Szkody wyrządzone przez międzynarodowe sankcje wobec rubla wywołują różne poziomy zaniepokojenia na rynkach walutowych Kazachstanu, Kirgistanu i Tadżykistanu, których gospodarki są silnie powiązane z gospodarką Rosji. Wydaje się, że Uzbekistan trzyma się bardziej stabilnie. Sankcje nałożone na Rosję szybko wpływają na jej sojuszników w Azji Centralnej.

Wszystko to ma miejsce, gdy kraje, które należą do najbardziej lojalnych partnerów strategicznych Rosji, walczyły o powrót na właściwe tory po kryzysie spowodowanym pandemią COVID-19.

W Kazachstanie urzędnicy prosili opinię publiczną, aby nie wpadała w panikę. „Musimy obserwować rozwój sytuacji. W tej chwili kurs walutowy może być niestabilny.” – powiedział wiceminister gospodarki narodowej Timur Żaksylykow na posiedzeniu parlamentu 28 lutego. „Lepiej nie podejmować żadnych pochopnych błędnych manewrów.”

Spokój władz Kazachstanu

Jednak Narodowy Bank Kazachstanu poinformował, że jako środek ostrożności odkłada na kilka godzin obrót walutami na tamtejszej giełdzie. Stwierdzono, że odroczenie może zostać odłożone w przypadku utrzymującej się niepewności.

Banki działają jednostronnie, aby uniknąć paniki klientów. Jeden, Jusan Bank, powstrzymał klientów przed wypłacaniem pieniędzy z kont denominowanych w obcej walucie. Inny, lokalny oddział największego rosyjskiego banku, Sbierbanku, na niektórych kontach uniemożliwił klientom dokonywanie jakichkolwiek wypłat.

28 lutego Narodowy Bank ustalił kurs 467 tenge za dolara, w porównaniu z około 430 w połowie poprzedniego tygodnia. W praktyce w większości kantorów w głównych miastach kraju nie można było kupić obcej waluty. Podobny brak możliwości wymiany pieniędzy był w Uzbekistanie.

Utrudnienia w Uzbekistanie

Uzbecki bank Ipak Yuli ogłosił, że z niewyjaśnionych „powodów technicznych” tymczasowo wstrzymał wysyłanie pieniędzy za pośrednictwem należącej do Rosji firmy przekazów bankowych Unistream. Przelewy dokonywane za pośrednictwem Sbierbanku również zostały tymczasowo zawieszone. Inny duży bank Hamkorbank ogłosił w zeszłym tygodniu to samo oświadczenie o płatnościach dokonywanych za pośrednictwem aplikacji internetowej Sbierbanku.

Uzbekistan będzie szukał rezerw, aby zapewnić mu silną ochronę przed dzikimi wahaniami. Na 1 stycznia Bank Centralny posiadał 361 ton złota o wartości szacowanej na 21 mld USD. Posiadał również 13 mld USD rezerw walutowych.

Poważne osłabienie waluty w Kirgistanie

W Kirgistanie z reguły waluta spada i rośnie wraz z kursem rubla. Wpływ presji na wzrost dolara w Rosji był od razu widoczny po kursach oferowanych przez kantory w Biszkeku. Na początku niektórzy oferowali kurs kupna na około 93 somów za dolara. Liczba ta gwałtownie wzrosła do prawie 100. Narodowy Bank Kirgiski starał się bagatelizować szerszy wpływ sankcji wymierzonych w system finansowy Rosji.

„Większość banków komercyjnych w Republice Kirgiskiej jest podłączona do systemu SWIFT albo za pośrednictwem Banku Narodowego, albo bezpośrednio, więc [nie ma ryzyka] dotknięcia poszczególnych banków z powodu odłączenia Rosji od SWIFT.” – czytamy w oświadczeniu Narodowego Banku Kirgistanu

Najcięższe konsekwencje odczuwają osoby uzależnione od pensji uzyskiwanych przez krewnych w Rosji oraz emeryci, których świadczenia nie rosną proporcjonalnie do wzrostu cen. Prezydent Sadyr Żaparow zrobił niewiele, by załagodzić nerwowe nastroje w oświadczeniu skierowanym do opinii publicznej 28 lutego. „Nasz kraj przeżywa trudności z powodu znacznego wzrostu cen paliw. Ceny mąki i innych zbóż znacznie wzrosły. Wszystko to dzieje się, gdy nasza gospodarka jeszcze się nie podniosła po pandemii koronawirusa.” – napisał na Twitterze.

W kontekście narastającej spirali walutowej, Żaparow zasugerował, że obywatele mogliby kupować złoto. „Wartość każdej waluty zawsze maleje. Wartość naszego złota stale rośnie. Tak więc ci z naszych obywateli, którzy mają pieniądze, mogą kupować złoto w Banku Narodowym w dowolnej ilości, w sztabkach o wadze od 1 grama do 13 kilogramów”.

Dalsze ograniczenia w Tadżykistanie?

W Tadżykistanie somoni straciło 35 procent swojej wartości w stosunku do rubla, odkąd Rosja zdecydowała o uznaniu suwerenności dwóch terytoriów separatystycznych we wschodniej Ukrainie. Jest to ważne, ponieważ około jedną trzecią gospodarki kraju stanowią przekazy pieniężne wysyłane do domu w rublach, a otrzymywane w Tadżykistanie jako somoni.

W Tadżykistanie nawet w normalnych czasach zakres kupna i sprzedaży waluty jest ograniczony. W 2016 roku nakazano zamknięcie wszystkich nieautoryzowanych punktów wymiany walut. Od tego czasu tylko banki mogły przeprowadzać operacje walutowe. Wszelkie transakcje wymiany walut dokonywane poza bankami podlegają karze do dziewięciu lat więzienia.

Banki są teraz nadal teoretycznie gotowe do sprzedaży do 100 dolarów w twardej walucie po kursie 11,30 somoni za dolara. Kurs czarnorynkowy jest bliższy 11,50 do dolara. Kursy dolara pozostały względnie stabilne w ciągu ostatniego tygodnia.