Kirgistan i Uzbekistan podpisują porozumienie w sprawie zakończenia sporów granicznych

Kirgistan otrzymał część spornego terytorium przygranicznego jednocześnie dając Uzbekom kontrolę nad zasobami irygacyjnymi.

Kirgistan i Uzbekistan wypracowały porozumienie, które – jego sygnatariusze mają nadzieję – powinno oznaczać koniec powtarzających się sporów terytorialnych, które stawiały przeciwko sobie społeczności przygraniczne.

Kamczybek Tajszew, szef kirgiskich służb bezpieczeństwa, powiedział 26 marca, że ​​ugoda ta zapewni wygraną obu państwom.

„Nie możemy powiedzieć, że jedna strona wygrała, a druga przegrała. Umowa została zawarta w wyniku negocjacji. Problemy wokół granicy kirgisko-uzbeckiej zostały rozwiązane w 100 procentach. Podjęliśmy się tego trudnego zadania. Nie pozostał ani jeden skrawek spornego terytorium.”– powiedział dziennikarzom Tajszew podsumowując wyniki swojej wizyty w Uzbekistanie w tym tygodniu.

Zmiany na mapie

Powiedział, że porozumienie w sprawie porozumienia granicznego zostało zatwierdzone przez premierów obu krajów 25 marca. Umowa będzie musiała zostać podpisana przez odpowiednich prezydentów do ostatecznego zatwierdzenia, ale jest to prawdopodobnie formalność.

Jeden fragment obejmował terytorium Soch, uzbeckiej eksklawy, która jest domem dla 85 000 ludzi, ale jest całkowicie otoczona przez Kirgistan. Zgodnie z umową oba narody zobowiązały się do otwarcia wielu punktów kontrolnych, które będą wpuszczać ruch kołowy.

Dla uzbeckich obywateli Soch podróż do i z tradycyjnie wiązała się ze skomplikowanymi i czasochłonnymi procedurami. Frustracja z powodu trudności spowodowanych tą izolacją czasami przeradzała się w złość na rząd centralny i jego pełnomocników. W związku z tym ułatwienie ruchu transgranicznego znacznie ułatwi życie tym osobom.

Kolejnym elementem umowy były liczne zamiany gruntów. W kategoriach czysto liczbowych wydaje się, że Kirgistan zyskał więcej terytorium. Największy obszar, który trafi do Kirgstanu, leży między regionem Dżalalabadu w Kirgistanie a prowincją Namangan w Uzbekistanie.

„Po dwóch dniach dyskusji dali nam 8 000 hektarów (80 kilometrów kwadratowych) ziemi.” – powiedział Tajszew „To jest kilka wiosek i ziemia dla bydła. Jak wiecie, wzdłuż rzeki Gavasai często dochodziło do starć. Teraz ta ziemia w całości trafia do Kirgistanu. Nie będzie więcej starć.”

Ważna woda dla Uzbekistanu

Z kolei Uzbekistan zachowuje kontrolę nad ważną infrastrukturą irygacyjną. Wspólne zagospodarowanie zasobów wodnych jest przedmiotem dalszych negocjacji. Zbiornik Orto-Tokoi – znany również jako zbiornik Kasan-Sai – jest uznawany za terytorium Kirgistanu, ale Uzbecy będą mogli z niego swobodnie korzystać. Taki układ w efekcie formalizuje istniejący od dawna układ nad tym zbiornikiem wodnym, który leży kilka kilometrów w Kirgistanie, ale jest używany do nawadniania pól uzbeckich rolników.

Przełom ogłoszony przez Taszjewa jest szczególnie znamienny, że jego szef, prezydent Sadyr Żaparow, powiedział podczas spotkania ze swoim uzbeckim odpowiednikiem Szawkatem Mirzijojewem na początku marca, że ​​rozwiązanie zaległych różnic demarkacyjnych może zająć nawet trzy miesiące.

Jednak to, że w ogóle nastąpił postęp, wydaje się być owocem zmiany polityki regionalnej prowadzonej przez Mirzijojewa. Tam, gdzie jego zmarły w 2016 roku poprzednik, Islam Karimow, często był wrogo nastawiony do sąsiednich krajów i nie dostrzegał żadnej wartości w prowadzeniu stałego dialogu w kwestiach granicznych, jego następca obrał inną taktykę.

W listopadzie 2016 r., zaledwie kilka tygodni po śmierci Karimowa, oba kraje osiągnęły wstępne porozumienie w sprawie ustalenia statusu większości spornych terytoriów wzdłuż ich 1400-kilometrowej granicy. W tym czasie w konflikcie pozostawały 324 kilometry granicy. Ten brak jasności w praktyce doprowadził do niebepiecznych i często gwałtownych konfrontacji między sąsiednimi społecznościami, które roszczą sobie prawa do ziemi i zasobów, nie będąc w stanie poprzeć swojej racji dokumentem uzgodnionym przez ich rządy.

Dowodem na stwierdzenie Tajszewa, że zakończyły się te spory raz na zawsze, będzie przedłużony okres spokoju na spornych obszarach.