Prezydent Uzbekistanu ocenił pracę poprzedniego rządu i określił priorytetowe zadania na najbliższe pięć lat. Wśród nich jest m.in. podniesienie PKB kraju do 160 mld dol. do 2030 r., utrzymanie inflacji w granicach 5-6 proc., wydobycie z ubóstwa 1 mln osób, przeprowadzenie reform w sferze socjalnej.

20 listopada na posiedzeniu Izby Ustawodawczej Olij Madżlisu prezydent Uzbekistanu Szawkat Mirzijojew ocenił pracę rządu w ciągu ostatnich pięciu lat i określił priorytetowe zadania w dłuższej perspektywie. W porządku obrad znalazło się m.in. rozpatrzenie kandydatury Abdulli Aripowa na stanowisko premiera oraz programu działania Gabinetu Ministrów na najbliższe pięć lat.

Na początku swojego wystąpienia głowa państwa podkreśliła, że w obecnym trudnym czasie odpowiedzialność wszystkich szczebli władzy wykonawczej, a zwłaszcza rządu i jego szefa, za realizację strategicznych i bieżących zadań państwa rośnie bardziej niż kiedykolwiek. Prezydent zaznaczył, że obecnie formowany jest rząd z zupełnie nowymi uprawnieniami i zadaniami. Na poziomie konstytucji po raz pierwszy zapisano obowiązki Rady Ministrów w takich dziedzinach jak ograniczanie ubóstwa, bezpieczeństwo żywnościowe, inwestycje i ekologia. Dzisiaj ludzie oczekują od nowego rządu konkretnych rezultatów w tych kluczowych kwestiach – podkreślił Szawkat Mirzijojew.

Osiągnięcia

Według niego, w ciągu ostatnich pięciu lat gospodarka Uzbekistanu podwoiła się, pokonując kamień milowy w postaci 100 miliardów dolarów PKB. Oczekuje się, że dochód na mieszkańca, który w 2018 r. wynosił około 1600 USD, do końca 2024 r. osiągnie 3000 USD. Bank Światowy uznał Uzbekistan w 2024 roku za jeden z trzech krajów w Europie i Azji Centralnej o najszybszym wzroście gospodarczym.

Stopa ubóstwa w ciągu ostatnich czterech lat spadła z 23 proc. do 11 proc. W tym roku spodziewany jest spadek do 9 proc. Eksport prawie się podwoił, po raz pierwszy przekraczając 25 miliardów dolarów, a rezerwy walutowe osiągnęły 40 miliardów dolarów. Wolumen zasymilowanych inwestycji zagranicznych wzrósł 6-krotnie, co pozwoliło na stworzenie 1,5 mln dobrze płatnych miejsc pracy. Udział inwestycji w PKB wyniósł 30 proc. – powiedział prezydent.

W takich dziedzinach jak energetyka, chemia, lotnictwo, geologia, metalurgia, inżynieria mechaniczna, edukacja i medycyna otwarto dostęp dla sektora prywatnego i partnerstw publiczno-prywatnych, co stało się potężnym bodźcem do ich rozwoju. W sektorze energetycznym wolumen wyprodukowanej energii elektrycznej wzrósł 1,5-krotnie, osiągając poziom 83 mld kWh.

W ciągu ostatnich trzech lat oddano do użytku 10 dużych elektrowni słonecznych i wiatrowych o łącznej wyprodukowanej energii na poziomie 2,7 mln kWh. Udział energii odnawialnej potroił się w porównaniu z ubiegłym rokiem. Prezydent zwrócił też uwagę na zmiany w sferze społecznej. W tym okresie powstało ponad 25 tys. przedszkoli prywatnych, około 70 uczelni niepaństwowych, co pozwoliło zwiększyć zasięg edukacji przedszkolnej do 74 proc., a szkolnictwa wyższego do 39 proc.. Na Igrzyskach Olimpijskich i Paraolimpijskich w Paryżu sportowcy osiągnęli rekordowe wyniki, zdobywając 39 medali, z czego 18 było złotych. „Takie osiągnięcia, jakich nie widziano wcześniej w historii Uzbekistanu, inspirują nas wszystkich do nowych osiągnięć” – powiedziała głowa państwa.

Wyzwania na najbliższe pięć lat

Prezydent podkreślił, że w dzisiejszej niezwykle napiętej i trudnej sytuacji międzynarodowej nie jest łatwo utrzymać pokój i harmonię w kraju, zapewnić stabilny wzrost gospodarczy. W ciągu najbliższych pięciu lat liczba ludności kraju przekroczy 40 milionów. Taki wzrost demograficzny to wielka szansa, ale też „nowe i pilne wyzwania” dla rządu.

Potrzeby ludności rosną szczególnie w tak ważnych obszarach, jak ograniczanie ubóstwa, ekologia, energia, transport, drogi, zaopatrzenie w wodę pitną i mieszkalnictwo. Poszukiwanie skutecznych rozwiązań tak palących problemów i nowej formy działalności będzie poważnym sprawdzianem dla rządu – powiedział szef państwa. Prezydent podkreślił, że kandydat na stanowisko premiera Abdulli Aripowa, który został dziś nominowany i zatwierdzony, powinien wziąć pod uwagę wszystkie te kwestie i przedstawić program ich realizacji.

Wskaźniki ekonomiczne

Strategia Uzbekistan 2030 wyznacza ambitne cele dla rządu na najbliższe lata. W szczególności planowane jest zwiększenie PKB kraju do 160 mld USD. Prezydent zaznaczył, że początkowo niektórzy mieli co do tego wątpliwości, ale dzięki podjętym w porę działaniom i wykorzystaniu wszystkich możliwości, PKB ma osiągnąć w tym roku 110 mld dolarów.

Jeśli nowy rząd i wszyscy przywódcy będą ciężko pracować, utrzymując tempo reform, kontynuując zmiany społeczne, gospodarcze i polityczne, to do 2030 roku możliwe jest zwiększenie wolumenu gospodarki do 200 miliardów dolarów. „Powtarzam raz jeszcze: mamy siłę, możliwości i potencjał, aby te cele osiągnąć!” – powiedział prezydent. Głowa państwa nakreśliła kluczowe obszary działań rządu.

Przede wszystkim konieczne jest utrzymanie równowagi makroekonomicznej i zapewnienie tempa wzrostu gospodarczego na poziomie 6-7 proc. w ciągu najbliższych pięciu lat. Jednocześnie inflacja powinna zostać utrzymana na poziomie 5-6 proc., deficyt budżetowy powinien mieścić się w granicach 3 proc., a wolumen rocznych pożyczek powinien zostać doprowadzony do 30 mld dolarów. W tym okresie rząd powinien opanować co najmniej 100 mld USD inwestycji zagranicznych i zwiększyć roczny wolumen eksportu do 45 mld USD, zwiększając jednocześnie udział produktów gotowych do 50 proc.

Biorąc pod uwagę wszystkie możliwości, oczekuje się, że w ciągu pięciu lat zwiększy się napływ turystów zagranicznych do 15 milionów osób, a eksport usług turystycznych wzrośnie do 5 miliardów dolarów. Jednocześnie konieczne jest zintensyfikowanie procesu legalizacji gospodarki nieformalnej, opartej na technologiach cyfrowych. W szczególności w 2025 r. ważne jest stymulowanie płatności bezgotówkowych i zwiększenie udziału płatności online do 60 proc..

Prezydent zaznaczył, że kluczowe działania w ramach współpracy ze Światową Organizacją Handlu zostały już zakończone, a w najbliższych latach kraj z pewnością stanie się członkiem tej organizacji.

Program walki z ubóstwem

W kilku regionach przyjęto program „Od ubóstwa do dobrobytu”. Teraz, w oparciu o wielotorowe podejście, opracowane zostaną indywidualne programy wsparcia dla członków rodzin o niskich dochodach, obejmujące wysokiej jakości edukację, szkolenia zawodowe, zatrudnienie, poprawę zdrowia i pomoc psychologiczną.

Do 2025 roku planuje się wydobycie z ubóstwa 1 miliona osób. To będzie główne zadanie bloku gospodarczego Gabinetu Ministrów, powiedział Mirzijojew. Aby osiągnąć te cele, z budżetu zostanie przeznaczonych 500 mld sumów środków na bezpłatną edukację dzieci z rodzin o niskich dochodach w szkołach w zakresie języków obcych, umiejętności zawodowych i technologii informatycznych. Realizowany będzie również program poprawy infrastruktury w 1000 mahalli znajdujących się w trudnej sytuacji socjalnej, na który przeznaczone zostaną 2 biliony sumów.

W sumie planuje się przeznaczyć 46,5 biliona sumów na zmniejszenie ubóstwa i poprawę dobrobytu ludności. Rząd będzie również zobowiązany do utrzymania stopy bezrobocia na poziomie od 5 proc. do 6 proc. do 2030 r., co jest standardem uznanym na arenie międzynarodowej.

Przemysł

Prezydent podkreślił konieczność zwrócenia szczególnej uwagi na sektory przemysłu, które tworzą wysoką wartość dodaną. Blok inwestycyjny Gabinetu Ministrów otrzymał polecenie oddania w przyszłym roku do użytku ponad 300 dużych projektów ważnych dla gospodarki kraju i zapewnienia ich pełnej realizacji. W szczególności rozpoczną się etapy zagospodarowania złóż Yoszlik-I i Muruntau. Również w Samarkandzie uruchomiony zostanie kompleks do produkcji 910 tys. ton nawozów mineralnych, zakład metalurgiczny o mocy 600 tys. ton, zakład do produkcji sody kaustycznej w Zarafshan oraz instalacje do produkcji systemów grzewczych w Nukus.

Prezydent powiedział, że w Navoi wszystkie etapy budowy mikroelektrowni wodnych zostały zorganizowane w oparciu o własne zasoby, co świadczy o „obecności wszystkich warunków do pełnego wykorzystania możliwości współpracy przemysłowej i lokalizacji w naszym kraju”. W związku z tym zdecydowano się na przyjęcie dużego programu rozwoju współpracy przemysłowej i lokalizacji. Planowane jest również zwrócenie uwagi na zapewnienie niezawodnych dostaw surowców energetycznych do gospodarki oraz podwojenie efektywności energetycznej.

Zwiększenie udziału sektora prywatnego i ograniczenie roli państwa

W ciągu najbliższych pięciu lat udział sektora prywatnego w gospodarce ma wzrosnąć do 85 proc. W tym celu planowana jest sprzedaż akcji państwowych w 2000 firm, sprzedaż ponad 5000 nieruchomości oraz wprowadzenie akcji 16 dużych przedsiębiorstw. Rząd został poinstruowany, aby zapewnić realizację projektów partnerstwa publiczno-prywatnego o wartości 30 miliardów dolarów. Ponadto do 2025 r. przedsiębiorstwa państwowe powinny zostać przekształcone w ramach zasady „efektywności i zrównoważonego rozwoju”. Zakłada to obniżenie ich kosztów o 15-20 proc.

Szczególna uwaga zostanie zwrócona na pracę Narodowego Funduszu Inwestycyjnego, który powinien efektywnie zarządzać aktywami o wartości 1 mld USD, w tym udziałami w 18 spółkach Skarbu Państwa.

Rolnictwo i bezpieczeństwo żywnościowe

Prezydent podkreślił, że w kontekście wzrostu liczby ludności najważniejszym zadaniem pozostaje zapewnienie bezpieczeństwa żywnościowego. W związku z tym konieczny jest intensywny rozwój wszystkich dziedzin rolnictwa, zwłaszcza ogrodnictwa, wprowadzenie nowych odmian nasion oraz ograniczenie importu o 50 proc. Rząd powinien zapewnić 1,3-krotny wzrost produkcji rolnej, zwiększyć średni dochód z hektara do 5000 dolarów i sprowadzić eksport produktów rolnych do 10 miliardów dolarów. Powierzchnia terenów objętych technologiami oszczędzania wody powinna zostać podwojona.

W przyszłym roku 5 bilionów somów zostanie przeznaczonych na wprowadzenie technologii oszczędzających wodę, a 800 miliardów na betonowanie kanałów.

Opieka zdrowotna, edukacja i sport

Prezydent podkreślił, że priorytetem dla rządu powinna być skuteczna realizacja zakrojonych na szeroką skalę programów w ochronie zdrowia, edukacji i sporcie. Aby wydłużyć średnią długość życia do 78 lat, konieczna jest poprawa dostępności i jakości podstawowej opieki zdrowotnej. W szczególności w 2025 r. planowane jest przebadanie 3,7 mln kobiet, co dzięki cyfryzacji zwiększy wskaźnik wczesnego wykrywania raka do 85 proc.

Rządowi polecono wprowadzenie nowego systemu, który zapewni przeszkolenie 18 tys. zespołów medycznych w mahallach i opiekę rehabilitacyjną dla 884 tys. pacjentów w domu. Ponadto 100 mln dolarów zostanie przeznaczone na wzmocnienie bazy materialnej i technicznej szpitali położniczych. System państwowego ubezpieczenia zdrowotnego i opieki medycznej w ramach gwarantowanego pakietu powinien objąć swoim zasięgiem wszystkie miasta, powiaty i obszary wiejskie w ciągu najbliższych trzech lat.

Prezydent zwrócił uwagę na znaczenie promowania wśród ludności zdrowego stylu życia, prawidłowego odżywiania i aktywności fizycznej. W tym kierunku rząd powinien opracować specjalne programy. W najbliższych latach głównymi zadaniami rządu będzie zwiększenie zasięgu edukacji przedszkolnej do 80 proc. oraz szkolnictwa wyższego do co najmniej 50 proc.

Na koszt międzynarodowych instytucji finansowych w wysokości 61 mln dolarów w 2025 roku wybudowane zostaną 252 nowe przedszkola. Planowane jest również wyremontowanie i wybudowanie 174 przedszkoli i 379 szkół. Na ten cel z budżetu zostaną przeznaczone 4 biliony sumów. Przedsiębiorcy będą mogli otrzymać preferencyjne pożyczki w wysokości do 20 mld sumów na budowę szkół.

Współpraca między rządem a parlamentem

Prezydent podkreślił znaczenie efektywnej współpracy nowego rządu z Izbą Ustawodawczą w realizacji postawionych zadań. Przede wszystkim trzeba przybliżyć ludziom działania władzy wykonawczej – powiedział. Uchwalone prawa muszą koniecznie działać i prowadzić do namacalnych zmian w życiu ludzi. Wdrażanie ustaw powinno być analizowane we współpracy między odpowiednimi komitetami izb Oliy Majlis i właściwymi organami wykonawczymi.

Prezydent zaznaczył, że władza wykonawcza powinna czuwać nad legalnością i ważnością podejmowanych decyzji. Kończąc swoje wystąpienie, prezydent podkreślił, że realizacja nakreślonych zadań wymaga od nowego rządu dużej odpowiedzialności, skutecznego zarządzania i pełnego zaangażowania. Szawkat Mirzijojew wyraził przekonanie, że dobrze skoordynowana praca wszystkich szczebli władzy państwowej pozwoli na osiągnięcie celów, poprawę standardu życia obywateli i wzmocnienie pozycji Uzbekistanu na arenie międzynarodowej. W głosowaniu deputowani zatwierdzili Abdullę Aripowa na stanowisko premiera Uzbekistanu.