Azja Centralna i Chiny – rozmowy w cieniu inauguracji Igrzysk Olimpijskich

Prezydent Chin Xi Jinping jest gotowy do odwiedzenia Kazachstanu jesienią tego roku na zaproszenie prezydenta Kassyma-Jomarta Tokajewa, który udał się do Pekinu na ceremonię otwarcia Zimowych Igrzysk Olimpijskich. Wizyta Tokajewa w Chinach była jego pierwszą podróżą zagraniczną od czasu niepokojów z zeszłego miesiąca.

Tokajew należał do stosunkowo wyselekcjonowanej grupy głów państw uczestniczących w ceremonii olimpijskiej, która była szeroko bojkotowana przez zachodnich przywódców z powodu ponurego stanu praw człowieka w Chinach.

Pekin w szczególności poparł kazachskie wysiłki na rzecz stłumienia zamieszek, które chińscy oficjele opisali jako dzieło „sił zewnętrznych” dążących do przeprowadzenia „kolorowej rewolucji”. Na spotkaniu z Xi 5 lutego Tokajew podziękował swojemu chińskiemu odpowiednikowi za „stanowcze, przyjazne wsparcie dla wysiłków na rzecz ustabilizowania sytuacji w kraju”.

Handel i współpraca

Kiedy jednak przemoc osiągnęła apogeum w pierwszym tygodniu stycznia, Kazachstan zwrócił się do Rosji o pomoc w zakresie bezpieczeństwa. Wydaje się jednak, że nie sprawdziły się spekulacje, że Moskwa może w rezultacie dążyć do wywierania presji na Kazachstan, aby ten zmniejszył intensywność relacji gospodarczych z innymi uznanymi partnerami.

Tokajew z satysfakcją zauważył, że handel dwustronny w 2021 r. wzrósł o 15,2 proc. w stosunku do roku poprzedniego, osiągając 18,2 mld USD. Kazachstan odpowiada za połowę całego handlu, jaki Chiny prowadzą z pięcioma krajami Azji Centralnej. W rzeczywistości oba kraje mogły w rzeczywistości prowadzić większą wymianę handlową, niż wskazuje Tokajew. 

Według chińskich danych celnych chińsko-kazachski handel w 2021 r. wyniósł  25,2 mld USD. Rozbieżność między danymi chińskimi i kazachskimi podsyciła powszechne podejrzenia o próbach przemytu. Wydaje się, że organy ścigania w Kazachstanie podjęły temat. Agencja informacyjna KazTAG poinformowała 7 lutego, że urzędnicy podatkowi zatrzymali pociąg na granicy kazachsko-chińskiej pod zarzutem przewożenia niezadeklarowanych towarów.

Rozmowy z pozostałymi przywódcami

Xi spotkał się ze wszystkimi pięcioma prezydentami Azji Centralnej. W rozmowach z prezydentem Uzbekistanu Szawkatem Mirzijojewem przywódcy omówili plany pogłębienia strategicznego partnerstwa. „Podczas spotkania zwrócono uwagę na znaczenie pełnego wdrożenia pięcioletniego programu współpracy handlowej, gospodarczej i inwestycyjnej, który został podpisany podczas tej wizyty” – podało w oświadczeniu biuro prasowe Mirzijojewa.

W wymianie między Xi a prezydentem Tadżykistanu Emomali Rahmonem rozmowa zeszła na temat importu zielonych technologii do Tadżykistanu. Biuro Rahmona podało, że zainteresowanie wyrażono perspektywami budowy pojazdów elektrycznych i paneli słonecznych w Tadżykistanie. Podobnie jak jego kazachski odpowiednik, Rahmon zaprosił Xi do odwiedzenia Tadżykistani. Jego biuro powiedziało, że zaproszenie zostało „przyjęte z satysfakcją”.

Prezydent Turkmenistanu Gurbanguły Berdymuchamedow podjął ulubiony temat, argumentując za budową czwartej nitki gazociągu Turkmenistan-Chiny.