Decyzja Brukseli o włączeniu Uzbekistanu jako dziewiątego beneficjenta specjalnego porozumienia na rzecz zrównoważonego rozwoju i dobrych rządów, szerzej znanego jako GSP +, i które ma na celu wspieranie „wrażliwych krajów rozwijających się”, które ratyfikowały międzynarodowe konwencje dotyczące praw człowieka, pojawia się w czasie, gdy była radziecka republika centralnoazjatycka podejmuje znaczące kroki, aby stać się aktywnym graczem w globalnej społeczności.
Przystępując do GSP + – który obejmuje również Armenię, Boliwię, Capo Verde, Kirgistan, Mongolię, Pakistan, Filipiny i Sri Lankę – Uzbekistan będzie teraz traktowany preferencyjnie poprzez całkowite zniesienie ceł na dwie trzecie wszystkich towarów objętych oficjalną listą produktów UE. Posunięcie to prawdopodobnie doprowadzi do znacznego ożywienia stosunków handlowych między Unią Europejską a Uzbekistanem, którego bilans handlowy w 2019 roku wyniósł 2,3 mld EUR.
Jednak po włączeniu Uzbekistanu do GSP +, Komisja Europejska stwierdziła, że oczekuje, iż „GSP stworzy możliwości wzrostu eksportu i przyciągnie dalsze inwestycje w tym kraju, dodając: Akceptacja Uzbekistanu jako beneficjenta GSP + odzwierciedla uznanie reformy podjęte przez rząd, w szczególności w celu poprawy klimatu biznesowego, systemu sądownictwa, służb bezpieczeństwa, warunków pracy oraz odpowiedzialności administracyjnej i wydajności. Świadczy również o konsekwentnym pozytywnym rozwoju w sferze społeczno-gospodarczej i pracy”.
Zwieńczenie dobrych relacji
Jak dotąd europejski eksport do Uzbekistanu przewyższa uzbecki eksport do UE. W samym tylko 2019 roku UE zaimportowała z Uzbekistanu towary o wartości zaledwie 190 mln EUR, jednocześnie eksportując do Uzbekistanu towary o wartości 2,4 mld EUR.
Status GSP+ Uzbekistanu jest postrzegany jako szansa na wsparcie tego kraju w jego rozwoju gospodarczym, jego dalszym zaangażowaniu na rzecz społeczności międzynarodowej oraz pomocy w budowaniu bardziej zrównoważonej przyszłości tego kraju. GSP+ daje również Unii Europejskiej mechanizm ciągłego monitorowania skutecznego wdrażania odpowiednich 27 konwencji GSP+, które będą obejmować bieżące rundy współpracy w ramach współpracy z rządem Uzbekistanu i innymi zainteresowanymi stronami.
Włączenie Uzbekistanu do GSP+ podkreśla proces, który po raz pierwszy rozpoczął się w 2019 r., ale można pierwsze symptomy zauważyć już w 2016 r., kiedy to prezydent Szawkat Mirzijojew objął stery państwa. W ciągu pół dekady, odkąd został prezydentem niegdyś izolowanego narodu, Mirzijojew stał na czele trwałej reformacji, która ma na celu wykorzystanie mocnych stron Uzbekistanu, jednocześnie aktywnie prowadząc politykę zbliżenia z Zachodem i utrzymanie dobrych stosunków z Rosją wraz z ogromną poprawą stosunków z sąsiadami z Azji Centralnej.
Minister inwestycji i handlu zagranicznego, Sardor Umurzakov, zauważył, że przewaga reform, które miały miejsce – i które nadal mają miejsce – w Uzbekistanie od pięciu lat odegrały znaczącą rolę w opinii Brukseli na temat obecnego stanu rzeczy w Uzbekistanie, mówiąc: „Decyzja Unii Europejskiej o przyznaniu naszej republice statusu kraju beneficjenta GSP+ została podjęta ze względu na namacalne rezultaty przeprowadzonych na szeroką skalę reform i przekształceń pod przewodnictwem i z inicjatywy Prezydenta Republiki Uzbekistanu, która ma na celu stworzenie demokratycznego państwa z silnymi instytucjami rządzenia i społeczeństwem obywatelskim.”
Wkład Uzbekistanu jest zauważany daleko od Brukseli
Postęp, jaki dokonał Uzbekistan, który w coraz większym stopniu staje się ośrodkiem aktywności w Azji Centralnej, nie pozostał również niezauważony w najwyższych kręgach polityki zagranicznej w Waszyngtonie. 22 kwietnia podczas rozmowy sekretarza stanu Antonego Blinkena i jego uzbeckiego odpowiednika, ministra spraw zagranicznych Abdulaziza Kamiłowa, Blinken pochwalił postępy Uzbekistanu w programie reform, w tym w zwalczaniu handlu ludźmi, ochronie wolności religijnej i zwiększaniu przestrzeni dla społeczeństwa obywatelskiego.
Podczas tej rozmowy Blinken podziękował Kamiłowowi za wsparcie Uzbekistanu dla trwających negocjacji pokojowych w Afganistanie, a także za dalszą integrację Afganistanu z przestrzenią gospodarczą Azji Centralnej. Pierwszy z nich zwrócił również uwagę, że oba kraje wkrótce będą obchodzić 30-lecie stosunków dyplomatycznych i ze szczególną troską chwalą rozwój dwustronnych stosunków między USA a Uzbekistanem, a także powiedział, że administracja Bidena nie może się doczekać inauguracyjnego dialogu o partnerstwie strategicznym jeszcze w tym roku.
Ponowne skupienie uwagi na Uzbekistanie zostało jeszcze bardziej podkreślone pod koniec ubiegłego miesiąca, kiedy 31 marca premier Węgier Viktor Orban zawarł umowę o partnerstwie strategicznym z prezydentem Mirzijojewem – kolejny dowód na to, że mimo że Uzbekistan zajmuje 95. miejsce na liście partnerów handlowych UE, pewne kraje europejskie postrzegają Taszkent jako kluczowego, przyszłościowego i niezawodnego partnera w dziedzinie gospodarki i bezpieczeństwa.
W kolejnych miesiącach i latach, po dalszej ekspozycji na jednolity rynek europejski i zacieśnianiu stosunków bilateralnych ze Stanami Zjednoczonymi, Uzbekistan najprawdopodobniej stanie się niezbędny dla dalszego rozwoju handlu, wzrostu gospodarczego i bezpieczeństwa w Azji Centralnej.
Powiązany artykuł