Prezydent Turkmenistanu Serdar Berdymuhamedow zaproponował utworzenie wspólnej środkowoazjatyckiej platformy transportowo-logistycznej.

„Sugerujemy rozważenie możliwości uruchomienia środkowoazjatyckiej platformy transportowej i logistycznej.” – powiedział Berdymuhamedow podczas przemówienia na piątym spotkaniu konsultacyjnym przywódców Azji Środkowej, które odbyło się 14 września w Duszanbe.

Stwierdził, że transport stanowi strategiczną część rozmów pomiędzy krajami regionu i nadszedł czas na rozszerzenie współpracy w tym obszarze ze względu na „korzystne warunki” dla ruchu towarowego i pasażerskiego pomiędzy państwami Azji Środkowej.

Uwolnienie potencjału transportowego 

„Proponujemy rozważenie możliwości powołania środkowoazjatyckiej platformy transportowo-logistycznej, której głównym zadaniem mogłoby być rozważenie utworzenia węzłów transportowych w regionie, utworzenia nowych i bardziej wydajnych korytarzy tranzytowych, optymalizacja i harmonizacja procedur celnych, migracyjnych i innych na międzynarodowych szlakach transportowych przebiegających przez terytoria naszych państw.” – dodał prezydent Turkmenistanu.

Berdymuhamedow podczas przemówień na szczycie zaproponował także zacieśnienie współpracy energetycznej pomiędzy krajami Azji Centralnej. „Obecnie region jest w trakcie tworzenia warunków politycznych, prawnych i ekonomicznych dla partnerstwa na rzecz zrównoważonej energii, zorientowanego zarówno na zaspokojenie popytu wewnątrzregionalnego, jak i na dostęp do rynków światowych poprzez międzynarodowe korytarze tranzytowe. Turkmenistan jest gotowy dostarczać swój gaz ziemny i energię elektryczną do krajów Azji Środkowej i przez ich terytoria na rynki zagraniczne na wzajemnie korzystnych warunkach.” – powiedział Berdymuhamedow.

Prezydent Turkmenistanu namawiał także swoich odpowiedników, aby potraktowali tę propozycję jako próbę budowania długoterminowej współpracy energetycznej pomiędzy krajami regionu. „W tym względzie wydaje się właściwe utworzenie nowej formy współpracy pięciostronnej – Dialogu Energetycznego krajów Azji Centralnej.” – stwierdził Berdymuhamedow. 

Wyzwania wodne i rozwój infrastruktury

Zaproponował także uwzględnienie w zaktualizowanej Strategii Wodnej Azji Centralnej podstawowych zasad współpracy w kwestiach wodnych w regionie, z uwzględnieniem interesów wszystkich regionalnych aktorów. Celem szczytu było omówienie rozszerzenia współpracy politycznej między pięcioma krajami Azji Środkowej w celu zapewnienia stabilnego rozwoju gospodarczego i lepszej koordynacji w reagowaniu na regionalne zagrożenia bezpieczeństwa i wyzwania środowiskowe.

Region Azji Środkowej, mający ze względu na swoje położenie geograficzne ograniczony zasięg na rynki zachodnie, dąży do dywersyfikacji gospodarczej, wspierając różne ambitne projekty, takie jak chińska Inicjatywa Pasa i Szlaku (BRI). Dla tych państw trasa Baku-Tbilisi-Kars (BTK) jawi się jako logiczna kontynuacja wielomiliardowego projektu BRI, mającego na celu osiągnięcie bezpiecznego, tańszego i szybszego połączenia z Europą. Dla Turkmenistanu 829-kilometrowa linia BTK jest wysoce efektywną alternatywną trasą dotarcia na rynek europejski. BTK łączy sieć kolejową Azerbejdżanu z siecią kolejową Turcji i umożliwia łatwiejsze i szybsze połączenie kolejowe między Chinami, Azją Środkową i Europą.

Dysponując ogromnymi zasobami paliw kopalnych, przede wszystkim gazu ziemnego, Aszchabad poszukuje korzystniejszych połączeń transportowych pomiędzy Kaukazem Południowym a Azją Centralną, które mogłyby zapewnić dostęp do Europy. W tym kontekście kolej BTK dobrze wpisuje się w plany rządu turkmeńskiego dotyczące dalszej ekspansji na rynki zagraniczne.

Korytarz Środkowy oknem na świat Azji Centralnej

Utworzenie centrów logistycznych i stref wolnego handlu w portach Azerbejdżanu, Kazachstanu i Turkmenistanu ułatwi rozwój i pogłębienie współpracy transkaspijskiej, zapewniając impuls dla gospodarek regionu. Skutecznie wykorzystując korzyści płynące ze środkowego korytarza, kraje regionu mogą czerpać korzyści w postaci zwiększonego handlu i wzrostu gospodarczego. Międzynarodowy Port Handlu Morskiego w Baku (Azerbejdżan), porty Aktau/Kuryk (Kazachstan) i Port Turkmenbaszy (Turkmenistan) to główne punkty morskie Korytarza Środkowego, co obiecuje jeszcze większe korzyści krajom regionu.

W porównaniu do Korytarza Północnego, Korytarz Środkowy zapewnia bardziej opłacalny i szybszy szlak handlowy, skracając dystans podróży o 2000 kilometrów. Dodatkowo korzysta z korzystniejszych warunków klimatycznych i skraca czas podróży o 15 dni w porównaniu z drogami morskimi.

Korytarz Środkowy otwiera ogromne możliwości dla ruchu towarowego w Azji Centralnej, umożliwiając dotarcie towarów na Bliski Wschód, do Afryki Północnej i regionu Morza Śródziemnego poprzez integrację połączeń portowych w Turcji. Oczekuje się, że strategiczne położenie środkowego korytarza stworzy znaczące możliwości gospodarcze, umożliwiając krajom Kaukazu Południowego i Azji Środkowej czerpanie korzyści z handlu między Chinami a Europą o wartości 600 mld USD rocznie.