Gospodarka Kirgistanu notuje dalsze spowolnienie

Gospodarka Kirgistanu nie zaczęła odbudowywać się po skutkach pandemii i od półtora roku nie jest nawet w stanie osiągnąć zerowego wzrostu. Od początku roku PKB spadł o 1,6 proc. w porównaniu do tego samego okresu w 2020 roku. W zeszłym roku gospodarka była bezczynna z powodu kwarantanny.

Jest ku temu kilka zrozumiałych przyczyn, które pokazują problemy strukturalne i pogłębiają skalę kryzysu w republice.

Znaczenie kopalni Kumtor

Gospodarka kraju jest tak mała, że ​​jedna kopalnia wnosi potężne wiano do całości. Kiedy statystyki rosną lub spadają, najprawdopodobniej można przypisać trend właśnie Kumtorowi. Tym razem nie jest inaczej.

Porównując 7 miesięcy tego roku z pierwszą połową ubiegłego roku, wyłączając kopalnię Kumtor, PKB wzrósł o 3,6 proc. Krajowy Komitet Statystyczny prowadzi odrębne statystyki z uwzględnieniem i bez uwzględnienia wskaźników jednego przedsiębiorstwa. Kumtor to największa kopalnia złota w Kirgistanie, dostarczająca ponad 10 proc. PKB i mająca udział w 20 proc. przemysłu. Jego wskaźniki mogą znacznie zniekształcić rzeczywisty stan rzeczy w kraju.

Przykładowo, pandemia nie wpłynęła na eksport Kirgistanu w 2020 roku – ale tylko na pierwszy rzut oka. Wielkość eksportu została zachowana dzięki wzrostowi wartości złota. Metale szlachetne stanowiły dokładnie połowę eksportu kraju – 986 mln USD z 1,9 mld USD. To pokazuje stopień uzależnienia Kirgistanu od Kumtoru, gdzie wydobywa się prawie cały metal szlachetny.

W 2020 roku Kirgistan miał szczęście – ceny złota wzrosły. Ale wraz z nadejściem 2021 r. cena metalu szlachetnego zaczęła spadać. Powodem jest wzrost rentowności amerykańskich obligacji skarbowych i umocnienie dolara.

Inflacja zjada wszystko

W ujęciu nominalnym PKB za 7 miesięcy wyniósł 337 mld som wobec 282 mld som w roku ubiegłym. Wydaje się, że wielkość gospodarki wzrosła o 55 miliardów somów. Ale w większym stopniu zapewnia to ogromna inflacja – wzrosły tylko koszty towarów i usług, ale nie wielkość ich produkcji. Wzrost nominalnego PKB i spadek realnego PKB oznaczają jedynie, że kraj ma bardzo wysoki wzrost cen. Każdy i tak to widzi.

Kirgistan ma najwyższą inflację wśród krajów EAEU (Eurazjatycka Unia Gospodarcza), która od początku roku wynosi 7 proc. Najbardziej wzrosły ceny żywności – o 9,8 proc. Wzrost cen żywności stał się bolączką rządu, który nie miał innego wyjścia, jak ograniczyć eksport, znieść podatki od importowanych produktów, a nawet kupować je bezpośrednio od dużych zagranicznych producentów na potrzeby ludności.

W ten sposób władze kraju sztucznie powstrzymują inflację, w przeciwnym razie może ona osiągnąć wyższe wartości. Podwyżka cen odbywa się w reżimie oszczędzania, aby zapobiec jeszcze większemu spadkowi zaufania publicznego do władz.

Odpływ kapitału

Kolejnym dużym problemem dla kirgiskiej gospodarki jest masowy odpływ inwestycji, który bezpośrednio wpływa na wielkość produkcji. Według najnowszych danych w pierwszym kwartale napływ bezpośrednich inwestycji zagranicznych wyniósł zaledwie 112 mln USD. Odpływ inwestycji w tym samym czasie sięgnął 480 milionów dolarów. Saldo ujemne wyniosło 368 mln USD. Odpływowi inwestycji sprzyja z kolei niestabilność polityczna. Przedsiębiorcy po prostu boją się inwestować.

Wszystko będzie dobrze?

Pogorszenie koniunktury gospodarczej nawet w relatywnie najgorszym roku, odpływ kapitału i nadmiernie wysoka inflacja nie wydają się przerażać władz kraju. Prezydent Sadyr Żaparow uważa, że Kirgistan powróci do przedpandemicznego poziomu wzrostu PKB do 2023 roku. A przewodniczący Gabinetu Ministrów Ulukbek Maripow już zaobserwował „pozytywne zmiany” w gospodarce. Najbardziej optymistycznie nastawiony jest sekretarz stanu i doradca gabinetu ministrów Cholponbek Abykeev, który za 10 lat widzi Kirgistan wśród 50 najbardziej rozwiniętych krajów świata.

Jak dotąd, według Banku Światowego, Kirgistan zajmuje 148. miejsce w światowym rankingu pod względem PKB, który jest uważany za główny wskaźnik wzrostu gospodarczego i dobrobytu państw. Wielkość PKB republiki w 2020 roku wyniosła 7,7 mld USD. Jest to najniższy wskaźnik spośród wszystkich krajów Azji Centralnej i WNP.