Podczas oficjalnej wizyty prezydenta Uzbekistanu Szawkata Mirzjojewa w Duszanbe podpisano 36 wspólnych dokumentów, m.in. dotyczących tranzytu towarów. Tadżykistan i Uzbekistan ułatwiły także obywatelom podróżowanie do obu krajów.

Prezydent Uzbekistanu przybył z dwudniową wizytą do Tadżykistanu. Na międzynarodowym lotnisku w Duszanbe spotkał się z nim osobiście szef Tadżykistanu Emomali Rachmon.

Po oficjalnym spotkaniu prezydenta Uzbekistanu rozpoczęły się rozmowy na temat rozwoju, rozszerzenia przyjaźni i strategicznego partnerstwa między Tadżykistanem a Uzbekistanem. Rozmowy kontynuowano w rozszerzonym formacie oficjalnych delegacji obu krajów.

Dobry trend w relacjach dwustronnych

Emomali Rachmon podkreślił stabilną dynamikę rozwoju współpracy między dwoma bratnimi krajami w sferze politycznej, handlowej, gospodarczej, kulturalnej i humanitarnej, a także w dziedzinie bezpieczeństwa.

Szawkat Mirzijojew zauważył, że dziś stosunki uzbecko-tadżyckie osiągnęły bezprecedensowo wysoki poziom. „Wszystkie podjęte przez nas decyzje są realizowane, w tym czasie wiele się zmieniło w stosunkach dwustronnych. Liczby mówią same za siebie. Jeśli w 2017 roku obroty handlowe wynosiły 70 milionów dolarów, to w trudnym 2020 roku pandemii po raz pierwszy liczba ta osiągnęła 500 milionów dolarów.”- powiedział Mirzijojew.

Lider Uzbekistanu powiedział, że Duszanbe i Taszkent, dzięki podpisanemu nowemu pakietowi dokumentów, w 2022 r. zwiększą obroty handlowe między dwoma państwami do 1 mld USD. „Poinstruowałem przywódców wszystkich regionów i miast Uzbekistanu graniczących z Tadżykistanem nawiązać efektywną współpracę z miastami i regionami przygranicznymi Tadżykistanu, dzięki czemu zapewnimy współpracę na poziomie prezydentów, rządów, regionów, miast i okręgów.” – powiedział Mirzijojew na wspólnej konferencji prasowej z Rachmonem po rozmowach delegacji.

Emomali Rachmon powiedział, że „przyjaciół uzbeckich zaproszono do udziału w tworzeniu wspólnych przedsięwzięć na bazie przedsiębiorstw branżowych działających w Tadżykistanie w sferze lekkiej, spożywczej, wydobywczej i metalurgii metali nieżelaznych, a także na terenie wolnej gospodarki strefy”.

Nowe umowy i porozumienia

Jak informuje służba prasowa prezydenta Tadżykistanu, po rozmowach strony podpisały 36 wspólnych dokumentów, w tym protokół o zmianie Umowy między rządami Tadżykistanu i Uzbekistanu o wzajemnych wyjazdach obywateli z 9 marca 2018 r. Zmiany mają na celu uproszczenie warunków pobytu obywateli Tadżykistanu w Uzbekistanie i Uzbekistanu w Tadżykistanie. Szczegóły dokumentu nie są jeszcze znane, wcześniej media, powołując się na źródła rządowe, informowały, że zmiany do tej umowy przewidują zwolnienie obywateli Tadżykistanu i Uzbekistanu z rejestracji oraz czasową rejestrację w ciągu 10 dni roboczych od momentu przekroczenia granicy państwowej .

Po negocjacjach delegacje Tadżykistanu i Uzbekistanu podpisały również:

  • Umowę między rządem Tadżykistanu i Uzbekistanu o współpracy w dziedzinie przemysłu i nowych technologii;
  • Umowę między rządem Tadżykistanu i Uzbekistanu w sprawie ustanowienia „Tadżycko-Uzbeckiej firmy inwestycyjnej”;
  • Program współpracy MSZ Tadżykistanu i Uzbekistanu na lata 2021-2022;
  • Porozumienie między rządami Tadżykistanu i Uzbekistanu w sprawie utworzenia spółki akcyjnej, przygotowania studium wykonalności budowy i eksploatacji dwóch elektrowni wodnych w dorzeczu Zarafszan;
  • Umowę między rządem Tadżykistanu i Uzbekistanu w sprawie tranzytu towarów przez terytorium Republiki Uzbekistanu;
  • Mapę drogowa rozwoju współpracy w dziedzinie rolnictwa między rządem Tadżykistanu i Uzbekistanu na lata 2021-2022.

Na szczególną uwagę zasługuje umowa o wspólnej budowie dwóch elektrowni wodnych w dorzeczu Zarafszan. Strony zgodziły się na budowę Yavan HPP o szacowanym koszcie 282 mln USD, mocy 140 megawatów i produkcji 700-800 milionów kilowatogodzin energii elektrycznej. Następnie rozpocznie się budowa drugiej elektrowni wodnej z szacowanym kosztem 270 mln USD, mocą 135 megawatów i produkcją 500-600 milionów kilowatogodzin energii elektrycznej. Projekt będzie finansowany zarówno przez same republiki, jak i międzynarodowe organizacje finansowe.

Przełomowa zmiana w Taszkencie

Stosunki między Taszkentem a Duszanbe były chłodne za panowania nieżyjącego poprzedniego prezydenta Uzbekistanu Islama Karimowa. Przez wiele lat Tadżykistan i Uzbekistan znajdowały się w stanie zimnej wojny z powodu sprzeczności związanych z budową elektrowni wodnej Rogun, dystrybucją zasobów wodnych i korzystania z dróg regionalnych. Zamknięto ruch lotniczy między Duszanbe a Taszkentem, władze Uzbekistanu ogłosiły ekonomiczną blokadę Tadżykistanu i wprowadzono reżim wizowy.

Po dojściu Szawkata Mirzijojewa do władzy w Uzbekistanie w 2016 roku stosunki między Tadżykistanem a Uzbekistanem zaczęły się poprawiać. W marcu 2018 r. podczas pierwszej państwowej wizyty Mirzijojewa w Duszanbe podpisano Porozumienie między rządami Tadżykistanu i Uzbekistanu o wzajemnych wyjazdach obywateli. W sierpniu tego samego roku, po wizycie Rachmona w Taszkencie, podpisano porozumienie o partnerstwie strategicznym między Tadżykistanem a Uzbekistanem.