Od 2018 r. obywatele Tadżykistanu mogli podróżować do Turcji do 90 dni bez wizy. Otwarcie to wkrótce się zakończy, a władze tureckie ogłaszają, że system wizowy zostanie wprowadzony od 20 kwietnia. W następstwie ataku na ratusz w Crocus, świat Tadżyków kurczy się.

Decyzję ogłoszono po ataku 22 marca na salę koncertową Crocus City Hall na obrzeżach Moskwy, w którym czterech napastników zamordowało ponad 140 osób. Według doniesień czterej domniemani napastnicy, zatrzymani przez władze rosyjskie to obywatele Tadżykistanu. Chociaż do ataku przyznała się filia Państwa Islamskiego, ISKP, mająca swoją siedzibę w Afganistanie, Moskwa przekrzywiła narrację, łącząc incydent z Ukrainą. Urzędnicy w Duszanbe też się nie kłócą; wiedzieli też, jak wykorzystać kryzys. 

W międzyczasie Tadżykowie mieszkający w Rosji – czy to jako obywatele Rosji, czy pracownicy migrujący – oraz inni mieszkańcy Azji Centralnej doświadczyli zwiększonej stygmatyzacji, dyskryminacji i możliwej deportacji. Pod koniec marca, gdy władze rosyjskie zaostrzyły egzekwowanie przepisów imigracyjnych, wielu Tadżyków zaczęło opuszczać kraj.

Dla posiadaczy tadżyckich paszportów świat się kurczy. 6 kwietnia opublikowano decyzję z poprzedniego dnia prezydenta Turcji Recepa Tayyipa Erdoğana. W dokumencie napisano: „Postanowiono znieść zwolnienie z obowiązku wizowego dla zwykłych posiadaczy paszportów Tadżykistanu podczas ich podróży do Turcji…”

Sekretarz prasowy tadżyckiego ministerstwa spraw zagranicznych Shokhin Samadi powiedział, że Duszanbe nie został oficjalnie powiadomiony o zmianie. „Według praktyki międzynarodowej strona turecka powinna była z wyprzedzeniem powiadomić stronę tadżycką o dacie wprowadzenia reżimu wizowego dla obywateli Tadżykistanu” – powiedział. „Zauważamy, że strona tadżycka nie otrzymała jeszcze takich informacji kanałami dyplomatycznymi”.

Samadi powołał się na zasadę wzajemności, sugerując, że Tadżykistan w odpowiedzi rozważa wprowadzenie systemu wizowego dla obywateli Turcji. 7 kwietnia ambasada Turcji w Duszanbe wyjaśniła, zamieszczając zawiadomienie, że „na mocy postanowienia Kancelarii Prezydenta zniesiono ruch bezwizowy do Turcji dla obywateli Republiki Tadżykistanu…” i dodała, że ​​nowy reżim wizowy, na mocy którego Tadżykistańscy obywatele musieliby uzyskać ważną wizę przed podróżą, wejdzie w życie 20 kwietnia.  „Oczekuje się, że reżim wizowy będzie tymczasowy” – czytamy w komunikacie.

Obecnie istnieje 18 krajów, do których posiadacze tadżyckich paszportów mogą podróżować bez wizy, a okres jej ważności jest bardzo zróżnicowany. Należą do nich regionalni sąsiedzi Kazachstan, Kirgistan i Uzbekistan, Rosja i szereg innych byłych republik radzieckich, a także m.in. Barbados, Haiti, Filipiny, Malezja i Korea Północna.

Rosja jest głównym kierunkiem migracji zarobkowych z Azji Centralnej. Szacuje się, że w Rosji pracuje około miliona Tadżyków, co stanowi znaczną część z 9,9 miliona populacji Tadżykistanu. Przekazy pieniężne do Tadżykistanu jako udział w PKB osiągnęły w 2022 r. 51 proc. – 5,3 miliarda dolarów. Od połowy lat 90. XX w. setki tysięcy Tadżyków przyjęło obywatelstwo rosyjskie, przy czym w ostatnich latach nastąpił znaczny wzrost liczby tych obywateli. Według oficjalnych rosyjskich danych „w 2021 r. ponad 103 000 obywateli Tadżykistanu uzyskało obywatelstwo rosyjskie. Oznacza to znaczny wzrost w porównaniu z pięcioma laty, kiedy tylko około 30 000 Tadżyków otrzymało rosyjskie paszporty”.