Napastnik zabił szefa ochrony i zranił dwóch innych strażników w ataku na ambasadę Azerbejdżanu w Iranie. Azerbejdżańscy urzędnicy obwiniają Iran za atak. Jest to zarzut, który pojawia się wśród rosnących napięć między Teheranem a Baku.

Atak miał miejsce około godziny 8:00 czasu lokalnego w piątek rano. Materiał z monitoringu opublikowany przez prorządowe media w Azerbejdżanie wydaje się pokazywać napastnika, którego zidentyfikowali jako obywatela Iranu Yasina Huseynzadeha, wchodzącego do budynku z karabinem automatycznym. Materiał filmowy z wnętrza pokazuje, jak mężczyzna otwiera ogień, zanim członek personelu przejmuje kontrolę nad bronią.

Mężczyzna został później aresztowany przez irańską policję. Stanowiska wyższych urzędników Azerbejdżanu i Iranu były szybkie i sprzeczne. Szef policji w Teheranie, Sardar Huseyn Rahimi, ogłosił, że napastnik przybył do ambasady z dwójką dzieci, a po aresztowaniu twierdził, że był motywowany „problemami osobistymi i rodzinnymi”.

Sprzeczne stanowiska

Jednak nagrania z monitoringu rzekomo sprzed ambasady pokazują, że mężczyzna był sam. Irańska agencja informacyjna Mizan poinformowała, że napastnik twierdził, że jego żona poszła do ambasady w kwietniu 2022 roku i nie wróciła do domu. Po tym, jak nie otrzymał odpowiedzi na jego zapytania do ambasady, napastnik podobno doszedł do wniosku, że jego żona jest w ambasadzie i nie chce się z nim spotkać, co skłoniło go do ataku.

Azerbejdżańskie media szybko zareagowały, twierdząc, że irańskie relacje są „bezpodstawne” i opisując atak na ambasadę jako akt terroryzmu. „Aby uniknąć odpowiedzialności, państwo irańskie zniekształca charakter incydentu i próbuje przedstawić atak terrorystyczny jako incydent rodzinny” – stwierdziła agencja APA, powołując się na „kanały dyplomatyczne”.

Inne prorządowe media azerbejdżańskie, w tym Report i Caliber, wyraźniej twierdziły, że irańskie służby specjalne stały za atakiem. Ministerstwo Spraw Zagranicznych Azerbejdżanu wezwało ambasadora Iranu w Azerbejdżanie w związku z tym incydentem. Rzecznik MSZ Ajkhan Hajizadeh oświadczył, że Baku nie wierzy, że atak został przeprowadzony „z powodów osobistych”. „Cała odpowiedzialność za atak spada na stronę irańską”, powiedział Hajizadeh, dodając, że pracownicy ambasady są ewakuowani do Azerbejdżanu.

Ministerstwo oskarżyło Iran o niewypełnienie obowiązku zapewnienia bezpieczeństwa ambasady i jej personelowi zgodnie z Konwencją Wiedeńską o Stosunkach Dyplomatycznych. Nagranie z monitoringu sprzed ambasady pokazuje, że irańska policja nie jest w stanie skonfrontować się z napastnikiem, który wbiega do środka z wyciągniętą bronią.

Atak nastąpił po miesiącach rosnącego napięcia między dwoma krajami, a Iran i Azerbejdżan wymieniają oskarżenia i prowadzą ćwiczenia wojskowe na wspólnej granicy od końca 2022 roku. Azerbejdżan oskarżył m.in. Iran o wysyłanie broni do Górskiego Karabachu.

Żądanie śledztwa i ukarania winnego

Prezydent Azerbejdżanu, Ilham Alijew, zabrał głos w mediach społecznościowych, aby oddać hołd rodzinie porucznika Orkhana Asgerova, który zginął w incydencie, i zażądał „śledztwa w sprawie aktu terrorystycznego i ukarania terrorystów”. Ambasador Azerbejdżanu w Iranie, Ali Alizadeh potępił „ten okrutny akt terroryzmu” i dodał, że ochrona misji dyplomatycznych musi być „w pełni zapewniona” przez państwo przyjmujące.

Azerbejdżańska Służba Bezpieczeństwa Państwowego poinformowała również, że wszczęła sprawę karną związaną z atakiem, na podstawie artykułów związanych z „terroryzmem popełnionym za granicą” i „nielegalnym handlem bronią za granicą”.

Rzecznik irańskiego MSZ Nasser Kanani złożył kondolencje rodzinie zmarłego i narodowi Azerbejdżanu. Kanani oświadczył, że władze irańskie badają incydent, podkreślając również, że wstępne dochodzenie wykazało, że motywy napastnika były „osobiste”.

Turecki minister spraw zagranicznych Mevlüt Çavuşoğlu rozmawiał ze swoim azerbejdżańskim odpowiednikiem wkrótce po tym, jak szczegóły ataku zostały upublicznione,  mówiąc Bajramowowi, że „Turcja jest zawsze z Azerbejdżanem”.

Rosyjskie Ministerstwo Spraw Zagranicznych, ambasada USA w Azerbejdżanie, ambasador Izraela w Azerbejdżanie, ambasada Gruzji oraz wielu zagranicznych przywódców i misji dyplomatycznych również złożyło kondolencje i potępiło atak.