Nadchodzi czas sukcesji władzy w Turkmenistanie?

W tym miesiącu w Turkmenistanie zbliża się kilka ważnych wydarzeń i wszystkie mogą się połączyć, aby stworzyć istotną polityczną układankę. Dzień Niepodległości przypada 27 września, a tego samego dnia Halk Maslahaty (izba wyższa parlamentu), najwyższy organ ustawodawczy w kraju, będzie miał swoje posiedzenie.

Wcześniej, 22 września, Serdar Berdymuchamedow, syn turkmeńskiego prezydenta Gurbanguły Berdymuchamedowa, kończy 40 lat. Jest to minimalny wiek, zgodnie z konstytucją Turkmenistanu, aby obywatel mógł objąć stanowisko prezydenta. Ta zbieżność wydarzeń każe się zastanawiać, czy zbliża się coś wyjątkowego.

Od jakiegoś czasu wydaje się oczywiste, że Serdar był przygotowywany do przejęcia obowiązków swojego taty.

Godny następca

Serdar zakończył pracę na uniwersytecie w sierpniu 2014 r., a do listopada 2016 r. zdobył miejsce w parlamencie w przedterminowych wyborach. Nadal jest posłem do parlamentu, ale obecnie jest także wicepremierem odpowiedzialnym za sprawy gospodarcze i finansowe; ciężko zliczyć, ile stanowisk państwowych piastował od czasu ponownego wyboru do parlamentu w 2018 roku.

Był wiceministrem spraw zagranicznych, wicegubernatorem, później gubernatorem prowincji Ahal, w której znajduje się stolica Aszchabad, ministrem przemysłu i budownictwa, wiceprzewodniczącym Gabinetu Ministrów, przewodniczącym Najwyższej Izby Kontroli oraz był w Radzie Bezpieczeństwa Państwa. Serdar Berdymuchamedow jest także prezesem Turkmen Alabai Dog Association i Ahal Teke Horse Hoding Association. Oba zwierzęta(pies i koń) są potężnymi symbolami w Turkmenistanie, którym stawiane są posągi.

Państwowe media od kilku lat nie szczędzą uwagi Serdarowi, a ostatnio doniosły, że Turkmenistan ma szczęście, że ma go w pobliżu. Przewodniczył turkmeńskiej delegacji na igrzyska olimpijskie w Tokio tego lata i był honorowym trenerem reprezentacji narodowej, która zdobyła pierwszy w kraju medal olimpijski. Sztangistka Polina Gurjeva zdobyła ten srebrny medal, choć, według państwowych mediów, pozytywny wpływ Serdara Berdymuchamedowa zdawał się jej pomagać. Po powrocie do Turkmenistanu młodszy Berdymuchammedow został pokazany w państwowej telewizji, prezentując Gurjewej jej nowego SUV Lexusa.

Serdar ostatnio pojawia się nieustannie w telewizji państwowej rozdając nagrody sportowcom i wykonawcom oraz odwiedzając szkoły, aby porozmawiać z dziećmi. Wiadomości dotyczące prezydenta Turkmenistanu kiedyś całkowicie zdominowały państwowe media; ale jego syn otrzymuje ostatnio coraz większe zainteresowanie.

Nie ogłoszono, że w Dniu Niepodległości nadchodzi coś niezwykłego. Jak dotąd istnieją tylko spekulacje, a te opierają się na uporczywych plotkach, że stan zdrowia prezydenta Berdymuchamedowa pogarsza się.

Zły stan zdrowia

Pogłoski o złym stanie zdrowia krążą o prawie każdym z przywódców Azji Centralnej. Ale Berdymuchamedow jest cukrzykiem, a jego nietypowe zniknięcie z oczu opinii publicznej na miesiąc latem 2019 roku wydawało się najsilniejszą wskazówką, że jego stan fizyczny może się pogarszać, pomimo wielokrotnych nagrań w państwowej telewizji, na których jeździł na rowerze lub ćwiczył.

Święto Niepodległości obchodzi się 27 września od 2018 roku. Halk Maslahaty nie ma obowiązku spotykać się w Dniu Niepodległości, więc są powody do domysłów. Ale kiedy nadchodzi czas ogłaszania ważnych decyzji, zwykle dzieje się tak, gdy zbiera się Halk Maslahaty.

We wrześniu 1996 r. to Halk Maslahaty wezwał ówczesnego prezydenta Saparmurata Nijazowa by po prostu zaakceptował dożywotnie ogłoszenie swojej prezydentury. Nijazow odmówił, więc Halk Maslahaty w grudniu 1999 głosował za dożywotnią głową państwa i dał mu białą szatę i laskę palmową, symbole proroka Mahometa, a także biało-złoty medal „Za wielką miłość do niepodległości Turkmenistanu.”

W sierpniu 2002 r. Halk Maslahaty zebrał i zatwierdził propozycję Nijazowa, aby zmienić nazwy dni tygodnia i miesięcy w roku. Halk Maslahaty wielokrotnie odrzucał dwulicowe prośby Nijazowa o przejście na emeryturę lub przeprowadzenie nowych wyborów prezydenckich. Halk Maslahaty zatwierdził odwołanie przewodniczącego parlamentu Ovezgeldy Atajewa ze stanowiska w grudniu 2006 roku, zaraz po śmierci Nijazowa, a Atajew został konstytucyjnie następny w kolejce do prezydentury.

Berdymukhammedov rozwiązał Halk Maslahaty w 2008 roku, ale przywrócił go w 2017 roku i nadał mu status najwyższego organu ustawodawczego w kraju. W 2018 r. Halk Maslahaty zatwierdził zmianę Dnia Niepodległości z 27 października na 27 września i głosował za anulowaniem bezpłatnych przydziałów gazu ziemnego, energii elektrycznej i wody, które obywatele Turkmenistanu otrzymywali od pierwszych dni niepodległości.

Tegoroczny Dzień Niepodległości ma wszystkie zadatki turkmeńskiego teatru politycznego. Teraz wystarczy poczekać do 27 września, żeby się dowiedzieć czy przesłanki świadczące o planowanej sukcesji okażą się prawdziwe.