Prezydent kraju postawił przed sobą zadanie zwrócenia uwagi na wydobycie i przetwórstwo metali nieżelaznych oraz opracowanie specjalnego programu.
Tadżykistan aktywnie poszukuje złóż metali ziem rzadkich. Ostatnio trzy z nich – uran, antymon i lit – przyciągnęły większą uwagę. Jak Tadżykistan może na nich zarobić?

Według różnych źródeł światowa cena za kilogram uranu powoli rośnie po spadku na początku 2023 roku i wynosi 60 dolarów. Spodziewany wzrost cen surowców uranowych opiera się m.in. na danych Światowego Stowarzyszenia Nuklearnego, według których do 2035 roku światowy popyt na uran wzrośnie o 44 proc.

Uran może być bezpiecznie wykorzystywany do wytwarzania energii atomowej do celów pokojowych. Wydobycie tego surowca prowadzono wcześniej w Taboshar w regionie Sughd, gdzie rocznie produkowano około 170 ton skały płonnej uranu. Obecnie poziom zużycia uranu na całym świecie wynosi około 60 tys. ton. Tadżykistan ma więc wszelkie szanse, aby wejść na światowy rynek produktów uranowych.

Według oficjalnych danych Tadżykistan posiada 14-16 proc. światowych rezerw uranu. Republika nie jest jednak wymieniona w raportach organizacji międzynarodowych na temat produkcji i rezerw uranu. Wynika to z zaprzestania wydobycia uranu w latach niepodległości i braku statystyk w tej branży. Tymczasem złoża uranu znajdują się w Tadżykistanie nie tylko w regionie Sughd, ale także w Górnym Badachszanie.

Antymon obiecuje wielkie zyski

Średnia cena antymonu na rynku światowym waha się w granicach 5-6 USD za 1 kg. Tadżykistan zajmuje trzecie miejsce (po Chinach i Tajlandii) w Azji i pierwsze w WNP pod względem potwierdzonych rezerw antymonu. Największe zasoby tych rud skoncentrowane są na złożach na północy kraju. Na bazie zasobów złoża rtęciowo-antymonowego funkcjonuje obecnie Zakład Górniczo-Przeróbczy Anzob.

W ostatnich latach, w wyniku prac poszukiwawczo-rozpoznawczych w głębokich horyzontach eksploatowanych złóż, zidentyfikowano bogate rudy antymonu zawierające ponad 15 proc. metalu, przemysłowe skupiska złota i innych cennych pierwiastków. W najbliższych latach Główny Zakład Geologii kraju zamierza zwiększyć zaopatrzenie Zakładu Górniczo-Przetwórczego Anzob kosztem zasobów tego złoża, o planowanej zdolności przerobowej 700 tys. ton rudy rocznie. Baza surowcowa antymonu w republice może zostać wielokrotnie zwiększona dzięki rozszerzeniu badań geologicznych na złożach innych obszarów.

Perspektywy litu w Tadżykistanie

Jeśli chodzi o lit, w ostatnich latach geolodzy Tadżykistanu odkryli, że w zbiorniku Khinakul stężenie litu osiąga wartości rudy – do 20 mg na litr. W tym złożu hydrochemicznym radzieccy geolodzy badali swego czasu złoża litu. Oczywiście należy doprecyzować ocenę rezerw litu, obliczonych ponad pół wieku temu.

W dzisiejszym Tadżykistanie lit nie jest jeszcze wydobywany, a aby zidentyfikować jego zasoby przemysłowe i odpowiedzieć na pytanie, czy wydobycie litu będzie opłacalne, konieczne będą dodatkowe poszukiwania i dodatkowe analizy w Instytucie Chemii Akademii Nauk Tadżykistanu i innych instytutach zagranicznych. Jak poinformował szef Głównego Departamentu Geologii Tadżykistanu, przeprowadzono wstępne badania obszarów zawierających lit w południowej części Górnego Badachszanu i odkryto znaczne złoża litu.

Potrzebne są jednak informacje wywiadowcze, ponieważ zapotrzebowanie na lit rośnie w związku z rozwojem produkcji pojazdów elektrycznych, a także wielokrotnym wzrostem jego kosztów na rynkach światowych. Obecnie średnia cena litu przekracza 18 USD za 1 kg. Oczekuje się, że popyt na lit wzrośnie do 2,5 miliona ton do 2030 roku. W swoim orędziu pod koniec grudnia 2023 r. prezydent Tadżykistanu Emomali Rahmon postawił sobie za zadanie zwrócenie szczególnej uwagi na kwestię wydobycia i przetwórstwa metali nieżelaznych, w tym litu, wolframu, niklu, antymonu i innych, a także opracowanie i wdrożenie programu rozwoju i przetwarzania metali w kraju do produktu końcowego.