Szereg porozumień na szczycie COP-28 będzie dobrodziejstwem dla programu energetyki wiatrowej w Kazachstanie. Astana postawiła sobie tak ambitne cele w zakresie odnawialnych źródeł energii, że postęp będzie musiał być zawrotny.

Niektóre przyciągające wzrok porozumienia podpisane na szczycie COP-28 napawają optymizmem. 2 grudnia spółka Masdar ze Zjednoczonych Emiratów Arabskich ogłosiła, że ​​podpisała z grupą innych firm umowę na instalację 1 gigawata energii wiatrowej w Kazachstanie.

Minister energetyki Kazachstanu Almassadam Satkalijew, który był obecny na ceremonii podpisania umowy, powiedział, że porozumienie to pomoże jego krajowi osiągnąć cel, jakim jest osiągnięcie neutralności pod względem emisji dwutlenku węgla do 2060 roku.

To nie wszystko

Kiedy w listopadzie prezydent Francji Emmanuel Macron odwiedził Astanę, prezydent Kazachstanu Kassym-Żomart Tokajew opowiedział, jak francuska firma TotalEnergys była gotowa zainwestować 1,3 miliarda dolarów w podobną realizację projektów wiatrowych o mocy 1 gigawata. Rząd Kazachstanu, TotalEnergys i turecka spółka Aktas Energy podpisały pakt energetyczny przewidujący generator wiatrowy o mocy 1 gigawata wraz z magazynem energii w południowym regionie Zhambyl.

W ramach kolejnej transakcji saudyjska spółka ACWA Power osiągnęła porozumienie z kazachskim funduszem majątkowym Samruk-Kazyna w sprawie budowy elektrowni wiatrowych o łącznej mocy zainstalowanej 1 GW. Dla kontekstu Program Narodów Zjednoczonych ds. Rozwoju szacuje , że Kazachstan ma obecnie około 2,5 gigawatów zainstalowanej mocy ogółem w zakresie odnawialnych źródeł energii.

Rząd stara się zainteresować nią także mniejszych inwestorów. Firmy są cyklicznie zapraszane do udziału w projektach budowy elektrowni wiatrowych i słonecznych. Zachęcający precedens miał miejsce na jednej z konferencji w listopadzie, kiedy kazachska firma Uranus Wind zabezpieczyła swoją ofertę, oferując sprzedaż energii elektrycznej wytwarzanej w planowanej elektrowni o mocy 50 MW w regionie Turkiestanu po rekordowo niskiej cenie 10,49 tenge (0,023 dolara)/ kilowatogodzina. Uranus Wind pokonał trzech innych pretendentów.

Rozdrobnienie inwestycji

Wykorzystanie aukcji jako sposobu na rozdawanie mniejszych kontraktów na energię odnawialną nabrało tempa. Przez kilka lat, aż do 2021 r., rząd co roku nagradzał projekty o łącznej mocy zaledwie 250 megawatów. W tym roku liczba ta wzrosła do 850 megawatów, co wzbudziło zainteresowanie większych inwestorów.  

Chińczycy stali się szczególnie aktywni. Przejęli większość projektów wiatrowych o łącznej mocy 500 megawatów, wypychając Europejczyków, którzy dominowali w tym sektorze. Lokalni inwestorzy kupili kolejne 250 megawatów na projekty hydroelektryczne, a 100 megawatów na projekty związane z energią słoneczną przekazano kazachskim i innym firmom zagranicznym. Umowy udzielane są na okres 20 lat.

Ten zapał na rynku wynika również ze wsparcia rządu. W latach 2014–2018 rząd kupował całą energię elektryczną wytwarzaną w zakładach OZE po stałych, wysokich stawkach, aby inwestorzy mogli liczyć na dochody stosunkowo wolne od ryzyka. Aby utrzymać wysokie zainteresowanie branżą, wprowadzono inne zachęty. Należą do nich priorytetowy dostęp do sieci energetycznej, zobowiązania do zakupu całej wyprodukowanej energii oraz ulgi podatkowe.

Według Ministerstwa Energii dzięki takiemu podejściu branża zielonej energii stała się bardziej usprawniona i zorientowana na rynek. Kazachstan ma przed sobą w tym kontekście mnóstwo wyzwań. To cele pośrednie, które kraj sam sobie narzucił: co najmniej 15 procent całej wytwarzanej energii elektrycznej ma pochodzić z odnawialnych źródeł energii do 2030 r. i co najmniej 50 procent do 2050 r.

Zawrotne tempo

Od stycznia do września 2023 roku w ponad 130 obiektach wytwarzających energię odnawialną rozsianych po całym kraju wyprodukowano około 4,91 miliarda kilowatogodzin. To o 25 procent więcej niż w tym samym okresie 2022 roku, co oznacza, że ​​udział odnawialnych źródeł energii w całkowitej produkcji energii elektrycznej wynosi 6 procent. Rząd zapowiadał już wcześniej , że chce osiągnąć roczny cel wynoszący 6 procent do 2025 r.

Mimo to 70 procent energii elektrycznej w Kazachstanie pochodzi z węgla. Do osiągnięcia celu 15 proc. energii odnawialnej pozostało stosunkowo niewiele lat. Według danych Ministerstwa Energii dwie trzecie energii odnawialnej pochodzi z farm wiatrowych – ustalenia na szczycie COP-28 sugerują, że tak może pozostać w dającej się przewidzieć przyszłości.

Jeśli chodzi o wykorzystanie energii słonecznej, najbardziej obiecujące są regiony południowe, których części są obdarzone nawet 300 dniami słonecznymi w ciągu roku. Fundusz Samruk-Kazyna oszacował, że hipotetyczny potencjał Kazachstanu w zakresie energii słonecznej wynosi około 2,5 miliarda kilowatogodzin rocznie. Energia wodna oferuje kolejne, czysto teoretyczne, 62 miliardy kilowatogodzin rocznie, chociaż eksperci uważają, że tylko połowa z tego jest ekonomicznie wykonalna.