Od tego tygodnia Kazachstan ma nową strategię bezpieczeństwa narodowego, pierwszą przyjętą za prezydenta Kassyma-Jomarta Tokajewa, jednak dopiero po zatwierdzeniu przez jego poprzednika. Dokumenty skupiają się na wirusie, suszach, niedoborach wody i niedoborach żywności jako potencjalnych kryzysowych punktach zapalnych.

Dokument podpisany przez Tokajewa 21 czerwca skupia się na szeregu bardzo aktualnych kwestii, w tym na zagrożeniach, jakie dla bezpieczeństwa stwarza pandemia, zagrożenia środowiskowe, niedobory żywności i gospodarowanie zasobami wodnymi.

Dla wszystkich tych priorytetowych obszarów „opracowano mechanizmy obronne i konkretne środki zapobiegania zagrożeniom. Wiele rozwiniętych krajów rewiduje swoją politykę bezpieczeństwa narodowego w oparciu o nowe realia międzynarodowe i krajowe”.

Woda, susza, żywność i pandemia

Najbardziej niepokojące dla Kazachstanu jest to, że wiele z tych kryzysów jest nie tylko aktualnych, ale także pojawiło się mniej więcej w tym samym okresie. Sądząc po oficjalnych danych, Kazachstanowi udało się w ostatnich tygodniach powstrzymać epidemię COVID-19, chociaż gwałtowny wzrost zachorowań odnotowuje się obecnie w stolicy Nur-Sułtan. Analizy laboratoryjne wykazały, że tak zwany wariant Delta, który prawdopodobnie wyłonił się z Indii, wylądował teraz w Kazachstanie, mając już mocny przyczółek w innych częściach świata.

Od wybuchu koronawirusa Kazachstan, podobnie jak większość krajów na świecie, przeskakiwał z jednej skrajności w drugą. Wątpliwa jakość rządowych danych sprawia, że ​​prawdopodobne jest, że prawdziwe skutki rozprzestrzeniania się koronawirusa nadal nie są właściwie zrozumiane.

To również było lato suszy. W najgorętszych regionach, na zachodzie i południu, pastwiska wyschnięte z powodu braku deszczu i niższych niż normalnie poziomów rzek doprowadziły do ​​śmierci tysięcy sztuk bydła. Uderzający obraz tego kryzysu stworzył mieszkaniec miasta Aktau, który zamieścił na Facebooku zdjęcie wychudzonego konia, który błąkał się po stepach w poszukiwaniu pożywienia.

Rząd starał się podjąć pewne środki łagodzące. Pod koniec maja Kazachstan porozumiał się z sąsiednim Tadżykistanem, aby ten skierował 315 milionów metrów sześciennych wody ze swojego zbiornika Bahri Tojik, dostarczając w ten sposób swojemu sąsiadowi na północy kluczowej wody do nawadniania w gorące letnie miesiące. Woda miała być dostarczana przez Kirgistan do regionów Turkiestan i Kyzylordy.

Kraj dotknęły również niedobory żywności, powodując szczególnie gwałtowny wzrost podstawowych produktów spożywczych, takich jak ziemniaki i marchew. Obrazy, które pojawiły się w lokalnej telewizji 8 czerwca, przypominały Turkmenistan, który od lat zmaga się z deficytami żywności: kupujący od samego rana ustawiają się w kolejce przed sklepami spożywczymi z nadzieją, że kupią ziemniaki po dotowanych przez państwo cenach. Ziemniaki po obniżonej cenie są sprzedawane po 3 kilogramy na osobę, ale nawet ta racja nie wystarczyła, aby wszystkich zadowolić.

Ograniczona samodzielność

Rolnicy skarżyli się, że rząd nie przewidział w zeszłym roku skutków suszy i wynikającego z tego braku plonów. Lokalni urzędnicy walczą i obiecują przywrócić normalność. Choć Tokajew może być w stanie słuchać głosu obywatelii, jego pole działania w określaniu przebiegu agendy bezpieczeństwa narodowego Kazachstanu jest ograniczone. Jego poprzednik, Nursułtan Nazarbajew, ustąpił ze stanowiska prezydenta w 2019 r., ale jako przewodniczący Rady Bezpieczeństwa Narodowego nadal odgrywa dużą rolę z dala od centrum uwagi opinii publicznej.

Wszelkie wyobrażenia, że ​​Tokajew będzie mógł być samodzileny, zostały zlikwidowane w ciągu kilku miesięcy od objęcia przez niego urzędu, kiedy okazało się, że został nakłoniony do zatwierdzenia dekretu, który osłabił jego własne uprawnienia. W dekrecie Tokajew zrzekł się prawa do jednostronnego mianowania większości ministrów, szefów różnych sił bezpieczeństwa i gubernatorów regionalnych, przyznając Nazarbajewowi rolę doradczą przy mianowaniu na przewodniczącego Rady Bezpieczeństwa. W związku z tym jest zobowiązany konsultować się z Nazarbajewem w sprawie mianowania szefów wszystkich podległych mu organów. Obejmuje to wszystko, od Komitetu Bezpieczeństwa Narodowego, krajowej agencji wywiadowczej i wywiadu zagranicznego po Prokuraturę Generalną i bank centralny.